De online uitvaart

Met een beetje onwerkelijk gevoel zit ik op mijn slaapkamer achter mijn laptop. Koortsachtig probeer ik de link die ik van een nicht via mijn zus heb gekregen.

Niks lijkt te werken. Paniek in de tent want ze gaan zo beginnen.

Opgefokt probeer ik de link een aantal keren en besluit daarna als een gek te gaan zoeken op Google. Gelukkig vind ik binnen een minuut het youtubekanaal van de begraafplaats en zie ik dat de uitzending van de dienst live is gegaan.

Terwijl ik daar zo zit bedenk ik me dat dit wel het vreemdste rouwproces ever is wat we nu doormaken. Geen enkel contact gehad met de familie. Niet dat ik nu de deur plat loop in het dagelijkse leven, maar op de momenten dat het er toe doet ben ik er toch altijd wel graag bij. Want als mensenmens is het voor mij belangrijk om een ander in de ogen te kijken en te luisteren naar hun verhalen. Er zijn, met alle aandacht die ik heb. Dát was ook altijd een beetje mijn eigen rouwproces. Mijzelf dienstbaar maken voor een ander.

Vanwege niet alleen de maatregelen maar ook de kwetsbare gezondheid van de familie, zijn wij dus niet bij elkaar gekomen. Geen condoleance, geen laatste blik.

Maar vooral geen familiegevoel.

Pas nu het zo keihard afwezig is voel ik hoe belangrijk het voor mij is om mijn familie te kunnen voelen. We leven allemaal ons eigen leven en hebben geen ruzie met elkaar maar we zien elkaar vaak alleen in de zomer als we samenkomen op het strand. En dat hebben we ook dit jaar niet gedaan.

Dus nu zit ik in mijn uppie met mijn oortjes in te kijken naar de aula van de begraafplaats. Op de voorste rij zie ik mijn oom zitten. Hij lijkt berusting te hebben gevonden. Wanneer ik nog eens goed naar hem kijk, lijkt het alsof de tijd even terug gaat. Weer zit hij in die stoel, maar nu met zijn vrouw nog naast zich. Samen moeten zij afscheid nemen van hun oudste zoon die nog geen twintig was geworden.

Het is misschien al 35 jaar geleden, maar zulke momenten staan in je geheugen gegrift. Ik weet het nog zo goed. Mijn moeder was jarig en we hadden een huis vol visite. Tussen de middag gingen we patat met fricadellen eten toen de telefoon ging met het nieuws dat hij een ongeluk had gehad. Dat was zo'n typisch moment dat de klok even stil stond en we van feestvreugde naar ongeloof en diep verdriet schakelden.

Zomaar een herinnering die omhoog komt tijdens het staren naar het beeldscherm.

Bijzonder om te ervaren dat het dus niet uitmaakt om lijfelijk aanwezig te zijn want kennelijk is mijn spirit al verbonden. Altijd komen er bij mij herinneringen naar boven tijdens rouwdiensten. Soms mooie en soms minder mooie.

Opeens zie ik mijzelf weer als achtjarige door de bakkerij scharrelen. Het was zaterdagmorgen en was op mijn fiets naar het dorp gereden om ons brood op te halen. Brood in papieren zakken van de echte bakker. De bakkerij was opgericht door mijn opa en later overgenomen door zijn oudste zoon. Omdat ik familie was mocht ik achterom. Zo leerde ik het personeel ook kennen en voelde mij kind aan huis.

In de bakkerij zelf stond ome Joop de taarten te snijden, lachend sneed hij dan een reepje voor mij af. En zo stond ik dan te smullen van een stukje mocca taart.

Of als mijn oom net de gevulde koeken uit de oven haalde, mocht je er eentje van de gloeiende plaat pakken. Tenminste, als je dat durfde.

En opeens zie ik weer voor me hoe tante vanuit de winkel de bijkeuken inloopt. Er zat een theedoek om de deurknop heengeknoopt zodat ie nooit in het slot kon vallen.

"Kind, word je al geholpen?" Met een vlugge blik had ze haar antwoord al en liep ze door naar de bakkerij om haar bestelling voor de winkel te pakken. Onderweg regelde ze dat iemand anders ons brood ging pakken.

Zo herinner ik mij mijn tante. Altijd druk aan het werk. Met een glimlach en altijd een gezellig praatje. Ook na het overlijden van hun zoon. Want als je een eigen zaak hebt, dan moet je altijd door.

De dienst begint en nu pas voel ik hoe erg alleen ik me voel. Hoe dit tegen mijn hele natuur in druist. Hoe graag ik daar had willen zijn. Met deze familie.

Slechts een paar jaar geleden kwamen we ook bij elkaar voor een afscheid. Toen mocht ik namens alle nichten en neven het woord doen. Die liefde en herinneringen zo te kunnen delen met de nabestaanden was zo fijn om te kunnen doen.

Hoe vreemd ook, ik lijk binnen vijf minuten toch te wennen aan deze nieuwe manier van afscheid nemen. Ik begin ook te ontdekken dat er ook een andere kant aan zit. Voor het eerst kan ik rustig achterover zitten en rouwen. Rouwen zonder grenzen. Oud verdriet kwam ook omhoog. De twee begrafenissen die ik tien jaar geleden zelf had moeten draaien, had ik nooit kunnen verwerken. En nog meer kwam er los. Het was zoveel dat ik er zelf een beetje beduusd van werd.

Het was fijn dat ik mij niet in hoefde te houden voor anderen.

Het was fijn dat ik alle ruimte kon geven aan mijn gevoelens.

Het was fijn om zo toch aanwezig te kunnen zijn bij het afscheid van onze tante.

Totdat het moment daar was. Het moment dat je normaal met zijn allen opstaat en die laatste wandeling in stilte met elkaar loopt. Het echte afscheid.

Ik zag hoe ze onze tante de aula uitreden en hoe de families opstonden en de aula uitliepen.

"En hier moet je het dan maar mee doen" hoor ik een stemmetje in mijn hoofd zeggen. Tegelijkertijd realiseer ik mij dat er al zovelen mij zijn voor gegaan. Afstand houden of er zelfs niet bij kunnen zijn. Het is een vreemde ervaring.

Ik merk ook dat het voor mij belangrijk is om te kunnen delen. Om te kunnen napraten. Dat bakkie troost na de ter aarde bestelling, dat waren vaak de beste bakkies.

Ik blijf nog even een paar minuten staren naar de lege aula.

Opeens herinner ik mij hoe ik twaalf jaar geleden tijdens het regelen van de uitvaart ook bloedserieus heb gesolliciteerd bij de begrafenisondernemer. Dat regelen maar vooral dat spreken, die laatste eer zo liefdevol mogen brengen, gaf mij voldoening.

Dit wilde ik voor mensen gaan doen. Er voor ze zijn op het moeilijkste moment in het leven. Troosten en kracht geven met woorden, wel of niet zelf gekozen.

In die tijd moest je als begrafenisondernemer ook andere handelingen kunnen verrichten en dat maakte dat ik er vanaf zag. Het is tijd dat ik vandaag de dag weer even ga uitzoeken hoe dat tegenwoordig is.

Tegelijkertijd realiseer ik mij dat dit dus óók het resultaat is van op afstand in je eentje een uitvaart volgen. Doordat er geen andere emoties om je heen zijn kun je je helemaal focussen op jezelf. Bewust en onbewust. Ik geloof ook niet dat deze herinnering naar boven was gekomen als ik daar aanwezig was geweest.

Dank je wel lieve tante dat ik mij weer herinner wat voor diepe verlangens er allemaal in mij leven. Ik ga hier deze week eens rustig voor zitten en misschien wel wat begrafenisondernemers bellen.

Liefs,

Hanneke